این نوشته حاصل تجربیات گروهی و مطالعه برخی مقالات و صفحات اینترنتی است که در آن سعی داریم شما را با مواردی که به هنگام سفرهای خارج از جاده باید رعایت کنید آشنا سازیم. آنجا که کیلومترها از تمدن دور هستید، حتی اشاره هایی ضعیف نیز می تواند راهنمایی خوب باشد.
دور شدن از شهرها و راه ها، و بهره گیری از شرایط طیبعی و چگونگی گذر از مصائب راه و حفظ امنیت خود و دیگران، مهارت هایی است که انسان ماشینی در گذر زمان به فراموشی سپرده است.
این فراموشی، در نظر آدمی، بیابان ها و صحرا ها را به مکان هایی رعب آور و پر خطر بدل کرده است. هر چند امروزه یافتن جایی خالی از آدمیزاد، دشوار است، ولی نزدیکی به طبیعت بکر و دوری از شهرنشینی، تجربه ای به یادماندنی است که با رعایت اصولی ساده و برخورداری از دانش و امکانات می تواند، به خیر و خوشی به پایان رسد. با وجودی که سفر بدون وسیله نقلیه تجربه ای دلچسب و ورزشی مفرح است، در اینجا بر سفر با وسیله نقلیه موتوری دو دیفرانیسل تکیه می کنیم.
مواردی که باید قبل از حرکت رعایت کنید:
- چک لیست تهیه کنید
مدتی قبل از سفر چک لیستی از تمامی کارهایی که باید قبل از سفر به انجام برسانید و تمامی وسایل و تجهیزاتی که می بایست به همراه ببرید تهیه کنید. تاریخی برای انجام هریک ذکر کنید تا در ساعات پایانی دچار مشکل نگردید. تمامی مطالبی که در ادامه می آید، بسته به نوع سفر و نیازهای شما می تواند در قالب چک لیستی که تهیه می کنید گنجانده شود. اگر با چند خودرو سفر می کنید می توانید با سرنشینان دیگر خودرو ها چک لیست خودرا مقایسه نموده ، نسبت به کفایت آمادگی خود و دیگران برای سفر اطمینان حاصل کنید.
- بی گدار به آب نزنید
در مورد مسیری که انتخاب کرده اید شرایط فصلی و امکان پذیر بودن سفر، با راهنمای خبره مشورت کنید و به توصیه های او عمل کنید. بدون وی جاده را ترک نکنید. بهره گیری از GPS امکان فوق العاده ایست. ولی لزوم بهره گیری از راهنما و نقشه های دقیق با بزرگنمایی مناسب را منتفی نمی کند.
- تجهیزات سنگین را فیکس کنید
تجهیزات سنگین مثل جعبه آچار، جک و دیگر وسایل را در صورتی که درون خودرو و یا روی باربند قرار دارند، محکم کنید. برای چنین کاری می توانید از جعبه های فلزی و مستعمل مهمات استفاده کنید. کافیست در فضای زیر صندلی و یا محل قرار دادن بار، جعبه های مهمات را توسط پیچ و مهره به بدنه فیکس کنید. حال می توانید از جعبه های فوق برای حمل تجهیزات سنگین و یا برنده در درون خودرو بهره ببرید. در صورتی که از چنین روشی بهره نمی برید، به هر نحو ممکن از بازی و لق زدن وسایل سنگین درون خودرو جلوگیری کنید. در صورت استفاده از باربند، سعی کنید تجهیزات را کاملاً توسط طناب و یا کش هایی که برای بستن بار بر روی موتور سیکلت استفاده می شود، فیکس کنید. به این ترتیب از میزان صدمه دیدن سرنشینان و تجهیزات در تکان های شدید کاسته می شود.
- سلامت خودرو را کنترل کنید
با وجودی که کنترل کامل خودرو غیر عملی است ولی هرگز بدون اطمینان از سلامت بخش های زیر جاده را ترک نکنید.
- موتور
- سیستم فرمان
- سیستم ترمز و کلاچ
- شاسی
- فنرها، کمک فنرها و نقاط اتصال به شاسی و محورها
- دسته موتورها
- گاردان جلو و عقب
- دیفرانسیل ها، کمک و گیربکس . تسمه های پروانه،هیدرولیک و کولر
- دینام و استارتر و سیستم جرقه زنی
- چراغ ها، باتری
- بخاری
- بوق (سالم و با صدایی رسا)
- تایرسالم و مناسب با مسیر
- تجهیزاتی که برای سفرهای خارج از جاده به همراه می برید
هنگامی که فرسنگ ها از راه های اصلی، پمپ بنزین و مکانیک دور هستید و از زمین هایی دشوار عبور می کنید، می بایست تنها روی خود و امکانات خود حساب کنید. در چنین شرایطی ضرب المثل “هر چه خوار آید، روزی به کار آید” صادق است.
شاید سفرهای زیادی را بدون نیاز به تجهیزات زیر پشت سر گذاشته باشید، ولی حادثه رخ می دهد. برخی از وسایل زیر بسته به نوع خودرو اختصاصی هستند، ولی برخی دیگر می توانند مورد استفاده دیگر وسایل نقلیه نیز واقع شوند. بنابراین حمل تمامی آن ها توسط تمام خودروها الزامی نبوده و تنها کافیست که تیم از وسایل به همراه داشته باشد.
روانکاری
روغن ترمز و کلاچ روغن موتور، روغن گیربکس، روغن کمک و واسکازین دیفرانسیل ها و تمامی گریس خورهای گاردان و فرمان را کنترل و درصورت لزوم روانکاری کنید. در زمستان از دارا بودن ضدیخ اطمینان حاصل کنید.
نکته، رینگ های آلومینیومی برای سفرهای خارج از جاده، مناسب نیستند و احتمال شکستن آن ها وجود دارد، رینگ های فابریک خودرو در چنین سفرهایی بهترین انتخاب است. همچنین لاستیک هایی که دارای گل های جهت دار هستند و برای سرعت های بالا طراحی شده اند، برای خارج از جاده مناسب نبوده و از کارایی مطلوبی برخوردار نیستند.
مواردی که باید به هنگام رانندگی رعایت کنید
- چهار چرخ
سفر خارج از جاده با خودرو سواری و یا تک دیفرانسیل اشتباه است. از سوی دیگر دو دیفرانسیل هم معجزه نمی کند. همواره به قابلیت های خود و خودروی خود آگاه باشید و از ماجراجویی و ریسک محاسبه نشده، بپرهیزید.
- گروهی سفر کنید
وسوسه سفر با یک خودرو را از سر بیرون کنید. اگر موفق نشدید، بیش از همیشه احتیاط کنید. همواره کارهای تیمی موفقیت بیشتری در بردارد.
- چیدمان خودردوها
در صورتی که گروهی سفر می کنید، تمامی افراد گروه بخصوص رانندگان باید از روحیه همراهی و همکاری تیمی برخوردار باشند. تکروی و سرکشی همواره حادثه ساز است. اولین و آخرین خودرو می بایست همواره مشخص بوده و دیگران نباید بدون هماهنگی از اولین یا آخرین خودرو عبور کنند.
خودرویی که در پیشاپیش حرکت می کند می بایست با همراهی راهنما یا فردی محلی که با ناحیه آشنایی دارد، حرکت کند. خودروهای دیگر به دنبال خودرو اول و حتی الامکان دقیقاً از روی مسیر خودرو جلویی ، به حرکت ادامه می دهند. حرکت خودروها در کنار یکدیگر می تواند حادثه ساز باشد. آخرین خودرو از وضعیت خودروهای جلو گزارش می دهد. در صورت توقف هر یک از خودرو ها، کاروان متوقف می گردد. هر راننده باید از تعداد سرنشینان خود آگاهی داشته باشد، و همواره قبل از حرکت، از حضور همه سرنشینان اطمینان حاصل کند.
- امن ترین و آسان ترین مسیر را انتخاب کنید
با انتخاب مسیر های امن و آسان خود را با کم ترین هزینه به مقصد برسانید. چه بسا مسیرهای مشکل شما را از رسیدن به هدف بازداشته و یا با مشکلات جدی مواجه کنند. این موضوع که برای رانندگی خارج از جاده اقدام کرده اید دلیلی برای خودکشی نیست. برای سلامت خود و همراهان خود، و وسیله نقلیه احترام قائل باشید و از ماجراجویی بپرهیزید، قبل از انتخاب مسیر به عملی بودن، و قابل بازگشت بودن آن فکر کنید. حتی الامکان از جاده ها برای طی مسیر استفاده کنید. همواره کوره راه بهتر از بی راهه است.
در صورتی که ناچار به خروج از راه هستید، نسبت به کیفیت زمین از نظر رطوبت، سنگلاخ یا ماسه ای یودن و شیب و عوارض آن تحقیق کنید. گاه لایه ای نازک و خشک بر روی خاک تشکیل می گردد که برای پیاده کاملاً استوار و قابل اعتماد بنظر می رسد، ولی هنگام عبور خودرو لایه خشک شکسته و خودرو در گل و یا ماسه گرفتار می شود.
در کشور ما بسیاری مسیرهای خارج از جاده پوشیده از گدازه های آتشفشانی است. در این نواحی سنگ هایی تیره رنگ با لبه های تیز مشاهده می گردد. عبور از چنین مسیر هایی احتمال پنچری را افزایش می دهد.
- آرام و بدون شتابزدگی رانندگی کنید
شرایط حاکم بر زمین های غیر هموار خارج از جاده، با جاده های خاکی، بزرگراه ها و پیست های اتومبیل رانی متفاوت است.رانندگی با سرعت بالا در بهترین شرایط موجب محروم شدن شما و سرنشینان از مشاهده طبیعت می گردد. رانندگی سریع ممکن است به آسیب دیدن سرنشینان در اثر تکان های خودرو و یا شکستگی قطعات خودرو منجر گردد. همچنین سرعت در راه های خاکی و یا خارج از جاده، احتمال واژگونی خودرو را افزایش می دهد.
- رعایت فاصله با خودرو ها :
همواره فاصله خود با خودرو جلویی را کنترل کنید. ترمز ناگهانی در جاده های خاکی موجب لغزش خودرو می گردد. همچنین ترمز ناگهانی در نواحی ماسه ای و گلی منجر به فرو رفتن چرخ های جلو در خاک نرم، ماسه و یا گل می گردد. در چنین شرایطی راه اندازی مجدد خودرو با مشکلاتی همراه می گردد. در این شرایط حرکت آهسته در مسیر قبلی رو به عقب کار ساز است.
- عبور آرام از برآمدگی ها و چاله ها:
با عبور آرام از چاله ها و برآمدگی های زمین می توانید از فشار غیر متعارفی که به سیستم تعلیق و جلوبندی و شاسی وارد می شود، بکاهید. خودروهای شاسی بلند و دودیفرانسیل عموماً از شاسی مستحکم تر و قطعات قوی تری بهره می برند، استحکام بیشتر منجر به افزایش وزن قطعات خودرو می گردد. وزن زیاد قطعات، اینرسی آن ها را افزایش می دهد. هنگامی که با سرعت زیاد عرض جویبارها و چاله ها را می پیمایید، در حال ضربه زدن به سیستم تعلیق و فرمان، و شاسی خودرو می باشید.
از چاله های آبگرفته عبور نکنید و برای عبور از نهرها نیز، محل هایی که بستر سنگی است، انتخاب کنبد. در نواحی مرطوب از خط القعر دوری کنید.
- کمربند ایمنی را ببندید:
کمربند ایمنی با محکم نگه داشتن سرنشینان بر روی صندلی، از برخورد آن ها با سقف یا ستون های اتاق، هنگام عبور از عوارض زمین جلوگیری می کند. چسبیدن به صندلی تسلط شما بر وسیله نقلیه را افزایش می دهد.
پوسته خشک روی زمین فریب دهنده است، چرا که خاک زیر آن سست و متزلزل است.
- مراقب بوته ها و درختان باشید:
به اتومبیل خود بیاموزید که برای زندگی احترام قائل باشد و به هیچ وجه از روی بوته ها عبور نکند، بوته ها مأمن پرندگان، و برخی جانوران بیابانی است. نابود کردن موجوداتی که برای ادامه حیات در کویر، مبارزه می کنند، در زیر چرخ های خودرو یا به دست من و شما، بسیار غم انگیز و توجیه ناپذیر است. به طبیعتی که پذیرای شماست، احترام بگذارید.
- بالا و پائین رفتن از تپه ها:
مرکز ثقل خودردو های شاسی بلند، از خودرو های سواری بالاتر است. همچنین بر خلاف تصور عامه با افزایش وزن خودرو، گرانیگاه خودرو شاسی بلند، بیشتر از زمین فاصله می گیرد. این امر موجب می گردد، واژگونی خودرو های شاسی بلند، بسیار ساده تر از سواری رخ دهد.
برای بالا رفتن از شیب های تند، هرگز شیب را به صورت مایل بالا نروید. بلکه کاملاً مستقیم از شیب بالا روید. در صورتی که خودرو شما قادر به بالا رفتن از شیب نبود، از پیمودن مسیر خودداری کنید. حرکت به صورت مایل منجر به واژگون شدن وسیله نقلیه می گردد.
همچنین هرگز بر روی شیب های تند اقدام به دور زدن ننمایید. بلکه شیب را با دنده عقب به پایین بازگردید. در این شرایط خودرو را خلاص نکنید. هرگز از تپه یا شیبی که از آن سوی آن خبر ندارید، سرازیر نشوید. هنگام پایین آمدن از شیب، خودرو را در دنده سنگین قرار داده و طی مسیری مستقیم از شیب پایین بیایید.
به خاطر سپردن مسیر و نشانه گذاری راه تکیه بر ادوات الکترونیکی مسیر یابی کافی نیست. می بایست نشانه هایی را جهت بازگشت به خاطر بسپارید. از سوی دیگر با توجه به طبیعت متغیر کویر، تکیه بر ردپا و اثر چرخ ها برای طی مسیر بازگشت، چندان قابل اطمینان نیست. بنابراین از نشانه ها و عوارض زمین مانند کوه ها، تپه ها و یا درختان جهت نشان کردن مسیر بازگشت استفاده کنید. همچنین محل خروج خود از جاده و مسیر خود را قبلاً به محیط بانان و یا افراد محلی اعلام کنید تا در صورتی که بازنگشتید، محدوده معینی را به جستجو بپردازند و طی زمان کوتاه تری شما را بیابند.
- چیزی به جای نگذارید:
به هیج عنوان زباله های خود را در صحرا رها و یا دفن نکنید. از ریختن روغن موتور بر روی زمین جدا خودداری کنید. هرچه باخود برده اید بازگردانید. گویی آنجا نبوده اید.
منبع :
